آشنایی با گریس

گریس چیست؟

گریس ماده­ ای است جامد یا نیمه جامد که از مشتقات نفتی و صابون با یک پرکننده (Fillers ) تشکیل یافته است. روغن­های معدنی(مشتقات نفتی) و یا سنتتیک، ماده اصلی تشکیل­دهنده 80% گریس است و نقش مهمی در قوام آن دارد.

گریس­ها بر اساس میزان گران­روی، به 9 گرید تقسیم­ بندی می­شوند. برای تعیین گریدِ گریس، آن را به دمای 25 درجه سانتیگراد می­رسانند. سپس دستگاه نفوذپذیری را که دارای مخروط استاندادی است، از ارتفاع معین با استفاده از نیروی طبیعی ثقل بر روی سطح گریس گرم شده، می ­اندازند. آنگاه مقدار نفوذ این مخروط را در داخل گریس اندازه گیری کرده و آن را به عنوان شاخص در نظر می­گیرند. هر قدر نفوذ این مخروط در داخل گریس بیشتر باشد، نشانگر نرمی بیشتر گریس و اعداد کوچکتر نشان دهنده ساختار سفت گریس است. نامگذاری گریس­ها بر اساس موارد زیر می­باشد:

• نوع کاربرد گریس

• مواد افزودنی بکار رفته

• نوع روغن­های پایه سنتتیک

• گرید گریس

• حداکثر دمای مجاز عملیاتی

• حداقل دمای مجاز عملیاتی

برخی نکات وابسته به گریس به اختصار مطرح می­گردد:

• رنگ: رنگ گریس وابسته به روغن پایه و صابونی است که با آن ساخته شده است. این ویژگی نقشی در مرغوبیت گریس ندارد. ممکن است برخی تصور کنند که رنگ روشن­تر، نشانه مرغوبیت گریس است. اما در واقع این تصور اشتباه است.

• پرکننده­ ها: این مواد برای کاربردهای خاصی به صورت جامد و یا مایع به گریس اضافه می­شوند. به طور مثال ادتیوهای افزایش دهنده­ ی تحمل فشار (EP) از جمله رایج­ترین آنها هستند.

• نقطه­ ی قطره­ای شدن: در این درجه دما گریس از حالت جامد تبدیل به مایع شده و با بالا رفتن درجه حرارت، کاملا روان می­شود.

• مقاومت مکانیکی: در صورت عدم انتخاب گریس مناسب با نوع کارکرد دستگاه، ساختار آن متلاشی و دیگر قادر به روانکاری نخواهد بود. دما نقش کلیدی در انتخاب گریس ایفا می­کند.

• حداکثر دمای مجاز عملیاتی: بیشترین درجه حرارتی است که گریس می­تواند به طور مداوم به کار برده شود بدون آنکه به ساختار آن خلل و آسیبی وارد شود.

لازم به ذکر است که به علت چسبندگی گریس، بیشتر ذرات آلاینده، در گریس باقی می­ماند که در صورت عدم تعویض به موقع، باعث سائیدگی و خورندگی بیشتر آن قطعه خواهد شد. گریس همانند روغن می­بایست در فواصل معین تعویض شود. این فواصل زمانی تعویض، بستگی به نوع کاربرد آن دارد و این عمل باعث روانکاوی بهتر، طول عمر و تضمین سلامت کارکرد دستگاه­ها خواهد شد.

کاربرد و اهمیت استفاده از گریس:

• تعداد دفعات روانکاری با گریس در مقایسه با روغن، کمتر است.

• در مقایسه با روغن، گریس برای مدت طولانی­تری به روانکاوی ادامه می­دهد.

• اصطکاک کمتری را در زمان شروع به کار دستگاه ایجاد می­کنند.

• برخی دستگاه­ها تحت شرایط خاص مانند فشار زیاد، دمای زیاد، شرایط سخت عملیات، سرعت پایین، شوک­های مداوم و از این دست عوامل، کار می­کنند. استفاده از گریس در این دستگاه­ها، عملکرد آنها را بهبود و ارتقاء می­بخشد.

چرا گریس؟:

وظایف گریس و روغن تقریبا مشابه است. اما نوع کاربرد گریس موجب میگردد که نسبت به روغن، دارای رجحان باشد. در برخی از قطعات مانند یاتاقان­ های چرخ که امکان روانکاری با روغن وجود ندارد، گریس تنها وسیله برای کارکرد آسانتر این قطعات است که بر اساس نوع کارکرد و تجهیز و قطعه، گریس مناسب، انتخاب و مورد استفاده قرار می­گردد.

مزایای دیگر گریس نسبت به روغن عبارت است از:

• کاهش سایش و اصطکاک

• جلوگیری از زنگ ­زدگی و خوردگی

• امکان حرکت قطعات در دمای پایین

• سازگاری با آب­ بندها

• حفظ خواص در برابر نفوذ آلودگی­ها در زمان کارکرد، مقاومت در برابر چکه کردن از محل روانکاری

• برخی گریس ­ها مشکل روانکاری در مجاورت آب را حل کرده­ اند.

• سادگی طراحی سیستم­های روانکاری

گریس­های متداول مصرفی در خودرو:

• صابون کلسیم : جلوبندی و تعلیق

• صابون لیتیم: جلوبندی و تعلیق؛ سیبک ها؛ محورها و چهارشاخه گردان

• صابون سدیم: یاتاقان چرخ­های جلو

علامات اختصاری:

• گریس­های شاسی : L

• گریس­های بلبرینگ چرخ: G

در جدول زیر انواع ­گریس­های شاسی و بلبرینگ را می­بینیم: