هر لیتر چند کیلو است؟

هر لیتر چند کیلوگرم است؟

این سوالی است که مرتباً از من پرسیده میشود. یا اینکه می پرسند:

فرق لیتر با کیلو چیست؟

این دقیقاً مانند آن است که بپرسیم یک ساعت چند متر است یا یک کیلو چند آمپر است.

برای روشن شدن مطلب نیاز است که بدانیم لیتر و کیلو هر کدام  چه هستند.

لیتر واحد حجم است و گرم (یا کیلو گرم -هزار گرم) واحد جرم ، و جرم میزان ماد موجود در جسم است که بر اساس کیلوگرم نمایش داده میشود.
یک کیلوگرم برابر با جرم آّب در ظرفی به ابعاد ۱۰ در ۱۰ در ۱۰ سانتیمتر (یا یک هزارم متر مکعب).یعنی اگر ما ظرفی داشته باشیم مثلا یک آکواریوم کوچک که طول و عرض و عمق آن برابر با ده سانتیمتر باشد و آنرا از آب مقطر پرکنیم میزان جرم آن دقیقا برابر است با یک کیلو گرم.

حالا ارتباط این موضوع با لیتر چیست؟

لیتر واحد حجم است. وقتی میخواهیم فضایی را اندازه بگیریم از آن استفاده میکنیم یک لیتر برابر فضایی است که یک کیلوگرم آب در دمای ۴ درجه سلسیوس و در فشار یک اتمسفر اشغال میکند.
اگر برگردیم به سوال اصلی خودمان،که پرسیده بودیم یک لیتر چند کیلوگرم است؟ می بینیم که  فقط وقتی معنی می دهد که بپرسیم یک لیتر از ماده X چند کیلوگرم است.

مثالی میزنم، اگر ما ظرفی داشته باشیم مثلا یک حوض یا استخر که هر ضلع آن یک متر باشد فضای داخل آن میشود ۱ متر مربع، یا ۱۰۰۰ لیتر.حالا اگر این استخر را از آب پر کنیم وزن آب داخل آن میشود ۱۰۰۰ کیلوگرم ولی اگر با روغن پرکنیم چه؟ یا مثلا با جیوه ، یا با آهن مذاب یا با بتن؟
بیایید حساب کنیم:

فرمول محاسبه چگالی

در اینجا m نشان دهنده جرم است که با Kg (کیلوگرم) نمایش داده میشود.
V نشان دهنده حجم است که با L (لیتر) نمایش داده میشود
P (رو) هم ضریب جرم به حجم یا همان چگالی است که به آن وزن مخصوص یا دانسیته هم میگویند.

هر ماده ای ضریب چگالی خودش را دارد یعنی یک کیلوگرم آن فضایی متفاوت از بقیه مواد را اشغال میکند.

مقایسه وزن دو ماده با چگالی متفاوت

فلز سبکتر از هوا

در زبان عامه به آن “سبکی” یا “سنگینی” آن جسم هم گفته میشود. مثلا میگویند پنبه سبک است، یا آهن سنگین است..

خب فرق یک کیلو پنبه و یک کیلو آهن چیست؟ هر دو یک کیلو هستند فقط یک کیلو پنبه فضای خیلی زیادتری از یک کیلوگرم آهن اشغال میکند.برای همین میگویند پنبه سبک است.
در زبان عامه چگالی یعنی میزان فشردگی مواد نسبت به هم.
در مثال استخر کوچک مان اگر بخواهیم وزن موادی که نام بردیم را حساب کنیم ابتدا باید چگالی آنها را بدانیم.
دانشمندان در آزمایشگاه این نسبت را محاسبه و به طوردقیق اعلام میکنند.

مثلا چگالی روغن ۰٫۹۲ گرم بر سانتیمتر مکعب (gr/cm3) است

یا آهن ۷٫۸ گرم بر سانتیمتر مکعب (gr/cm3) است

یا بتن ۲٫۴ گرم بر سانتیمتر مکعب (gr/cm3) است.

یا جیوه ۱۳٫۵۳ گرم بر سانتیمتر مکعب (gr/cm3) است

معنی این اعداد این است که اگر استخری که هر ضلع آن یک متر است را با روغن خوراکی پرکنیم وزن آن میشود ۹۲۰ کیلوگرم.
اگر با بتن پرکنیم وزن آن میشود ۲۴۰۰ کیلوگرم
اگر با آهن مذاب پرکنیم میشود ۷۸۰۰ کیلوگرم
اگر با آهن جیوه پرکنیم میشود ۱۳٫۵۴۰ کیلوگرم

فرمول این معادله هست :

m=p.v

که در آن M جرم ،
p برای روغن مساوی است با ۰٫۹۲
و V حجم ما است که برابر است با یک متر مربع یا هزار لیتر
پس برای روغن داریم
وزن= ۰٫۹۲ ضربدر ۱۰۰۰ یعنی ۹۲۰ کیلوگرم
حالا اگر بخواهیم بدایم یک لیتر از هر مادهای چند کیلوگرم است کافی است چگالی آن را بدانیم نیاز به محاسبه هم ندارد وقتی میگویند چگالی آرد ۰٫۶۵ است یعنی یک لیتر آرد ۶۵۰ گرم وزن دارد.یا چگالی سرب ۱۱٫۴ است یعنی یک لیتر سرب ۱۱ کیلو ۴۰۰ گرم وزن دارد.
امیدوارم با این مقاله توانسته باشم کمکی به روشن شدن مطلب بکنم.
در این  لینک میتوانید چگالی تعدادی از مواد را ببینید.